असा पोहचला ब्रिटनच्या राणीकडे भारताचा “कोहिनुर”

जेव्हा जेव्हा ब्रिटीश राजघराण्याबद्दल चर्चा होते तेव्हा कोहिनूरचा उल्लेख नक्कीच येतो. हा हिरा भारतात परत आणण्याची मागणी अनेकदा झाली आहे. पण कोहिनूर परत आला नाही. ब्रिटनच्या राणी एलिझाबेथ II सोबतचा हा बहुमोल हिऱ्याचा प्रवास सात दशकांचा आहे . राणी एलिझाबेथ यांनी गुरुवारी वयाच्या ९६ व्या वर्षी अखेरचा श्वास घेतला. राणीच्या मृत्यूनंतर पुन्हा एकदा कोहिनूरची चर्चा सुरू झाली आहे.

“DDU” कॉलेज लागले दिवाळखोरीला प्राध्यापकांचेही कापले “पगार”

शेवटी कोहिनूर हिरा भारतात परत आणण्याची मागणी वारंवार का होत आहे? हे समजून घेण्यासाठी आपल्याला त्याच्या इतिहासात 800 वर्षे मागे जावे लागेल. या मौल्यवान हिऱ्याने शेकडो वर्षात खूप काही पाहिले आहे. युद्ध पाहिले, रक्तपात पाहिला. एका देशातून दुसऱ्या देशात प्रवास केला. एकेकाळी आई भद्रकालीच्या डोळ्यात कोहिनूर सजला होता हे कदाचित फार कमी लोकांना माहीत असेल. मात्र दरोडेखोरांची नजर पडली आणि ते ओरबाडले. संपूर्ण कथा जाणून घेण्यासाठी इतिहासाची पाने उलटू या.

देवीच्या डोळ्यात हिरा जडवला होता
1310 साली आंध्र प्रदेशातील गुंटूर जिल्ह्यात खाटिया राजवटीच्या काळात कोहिनूरचे उत्खनन झाल्याचे मानले जाते. माँ भद्रकालीच्या नेत्रस्वरूप वारंगलमधील एका मंदिरात त्याची प्रतिष्ठापना करण्यात आली होती. नंतर अलाउद्दीन खिलजीने दक्षिणेत लुटले आणि आई भद्रकालीच्या डोळ्यातील हिरा हिसकावून घेतला. त्याने हा हिरा सोबत घेतला. 1526 मध्ये कोहिनूर खिलजी राजवटीत गेला. मुघल शासक बाबरने पानिपतच्या पहिल्या युद्धात इब्राहिम लोधीचा पराभव केला. कोहिनूर या पद्धतीने बाबरकडे आला. बाबरनामामध्येही त्यांनी याचा उल्लेख केला आहे. पुढे बाबरने हा हिरा त्याचा मुलगा हुमायून याला दिला.

कोहिनूरवरून ताजमहाल दिसत होता
शहाजहानला हा हिरा हुमायूनकडून १६५८ साली मिळाला होता. या मुघल शासकाने कोहिनूर आपल्या मोराच्या मुकुटात घातला. औरंगजेबाने शहाजहानला कैद केले तेव्हा तो या हिऱ्यातून आपल्या खिडकीतून ताजमहाल पाहत असे. यानंतर पर्शियन सम्राट नादिर शाहने १७३९ मध्ये मुघलांवर हल्ला करून कोहिनूर ताब्यात घेतला. पण 1747 मध्ये त्यांची हत्या झाली आणि कोहिनूर अफगाणिस्तानचा अमीर अहमद शाह दुर्राणी यांच्याकडे आला. 1830 मध्ये, अहमद शाह दुर्राणीचा उत्तराधिकारी सुजाह शाह दुर्रानी कोहिनूरसह अफगाणिस्तानातून लाहोरला पळून गेला.

रणजित सिंह यांना भगवान जगन्नाथाला अर्पण करायचे होते
लाहोरहून शीख महाराजा रणजित सिंग यांनी हा हिरा सोबत आणला होता. अशा प्रकारे हा हिरा पंजाबमध्ये आला. हा हिरा ओडिशातील पुरी येथे भगवान जगन्नाथाच्या चरणी अर्पण करावा अशी त्यांची इच्छा होती. पण १८३९ मध्ये त्यांच्या मृत्यूनंतर ब्रिटिशांनी ते ताब्यात घेतले. 1850 मध्ये लॉर्ड डलहौसीने महाराजा रणजित सिंह यांचा धाकटा मुलगा दुलीप सिंग याला कोहिनूर राणी व्हिक्टोरियाला भेट देण्याचा सल्ला दिला. यानंतर दलीपसिंग कलकत्त्याला गेले.

पपई लागवड फायदेशीर करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी तज्ञांच्या या टिप्सचा वापर करा

लोखंडी पेटीत ब्रिटनला पाठवले
कलकत्ता (आताचा कोलकाता) येथून हा हिरा बॉम्बे (आताची मुंबई) येथे पोहोचला आणि येथून तो लोखंडी पेटीत बंद करून जहाजाने इंग्लंडला पाठवला गेला. पण हा प्रवास खूप खडतर होता. 1 जुलै 1850 रोजी हा हिरा पोर्ट्समाउथला पोहोचला आणि तेथून तो लंडनला पाठवण्यात आला. हे 3 जुलै रोजी राणी व्हिक्टोरियाला सादर करण्यात आले.

कोहिनूर चार राण्यांकडे राहिला
राणी व्हिक्टोरियानंतर हा हिरा राणी अलेक्झांड्राकडे गेला. त्याच्या मृत्यूनंतर, हा हिरा राणी मेरीच्या मुकुटाचा अभिमान बनला. यानंतर राणी एलिझाबेथ द्वितीय यांच्या डोक्यावर कोहिनूरची शिक्षा देण्यात आली. कोहिनूरचा सर्वात मोठा प्रवास राणी एलिझाबेथसोबत होता. ते 70 वर्षांहून अधिक काळ एकत्र होते. आता हा हिरा राजा चार्ल्स-3 यांच्या पत्नी कॅमिला यांच्याकडे जाणार आहे. हे राणीच्या मुकुटात सुशोभित केलेले होते आणि आता टॉवर ऑफ लंडनमध्ये आहे.