“ट्रेन” आणि “विमानात” शिकतात हि मुलं !

एकेकाळी अतिशय सामान्य दिसणाऱ्या आणि सुविधांचा अभाव तसेच विद्यार्थ्यांच्या पटसंख्येचा अभाव अशा आव्हानांना तोंड देत असलेली सरकारी शाळा केवळ आकर्षक शाळा म्हणून ओळखली गेली नाही, तर त्यात लक्षणीय वाढही झाली आहे. नावनोंदणी. झाली आहे. राजस्थानमधील अलवर जिल्ह्यातील सहोडी गावात असलेल्या सरकारी उच्च माध्यमिक शाळेची गोष्ट आहे, ज्यामध्ये भिंतींवर पेन्सिल आणि पुस्तकांच्या डिझाइनसह रंगीबेरंगी चित्रे काढण्यात आली आहेत. याने केवळ विद्यार्थ्यांचेच नव्हे तर त्यांच्या पालकांचेही लक्ष वेधून घेतले आहे आणि शाळेने नोंदणीत लक्षणीय वाढ केली आहे.

“HDI” निर्देशांकात भारताचा स्कोअर घसरला,भारताला नोकरी आणि आरोग्यावर “लक्ष केंद्रित” करण्याची गरज का आहे?

शाळेच्या भिंती, वर्गखोल्या पेन्सिल, अक्षरे, वह्या आणि प्रेरणादायी कोटांनी रंगवून पाण्याच्या टाकीला रंगीबेरंगी आकर्षक बाटलीचा आकार देऊन नवीन रूप देण्यात आले आहे. त्यामुळे गेल्या दोन वर्षांत नावनोंदणी जवळपास दुप्पट झाली आहे. राजस्थानमधील ही एकमेव शाळा नाही ज्याने स्वतःसाठी एक कोनाडा कोरला आहे, परंतु अशा शेकडो सरकारी शाळा आहेत ज्यांनी स्वतःच्या अनोख्या डिझाइनसह कोनाडा कोरला आहे. त्या शाळांमधील पटसंख्येमध्ये लक्षणीय वाढ तर झाली आहेच, पण इतर बाबी जसे की स्वच्छता, शिस्त आणि अभ्यासाचे वातावरणही सुधारले आहे. देणगीदार, संस्था तसेच शासनाच्या निधीतून या शाळांचे पुनरुज्जीवन केले जात आहे.

शाळेच्या नूतन मुख्याध्यापकांनी नवसंजीवनी मिळवली
सहोडीच्या शासकीय उच्च माध्यमिक विद्यालयाचे मुख्याध्यापक किरण म्हणाले, मी जेव्हा मुख्याध्यापकपदाची जबाबदारी स्वीकारली तेव्हा शाळेची इमारत चांगली नव्हती. ते म्हणाले, शाळेत प्रवेश करण्यापूर्वीच इमारतीचे आकर्षण मनाला भुरळ घालते. भिंतींना चवदार रंगरंगोटी करण्यात आली असून पिण्याच्या पाण्याच्या टाकीला रंगीत बाटलीचा आकार देण्यात आला आहे. शिकण्यासाठीच्या पायऱ्यांना वर्णमाला रंगवून तयार करण्यात आले आहे. शाळेच्या आवारात एक सेल्फी पॉइंटही तयार करण्यात आला आहे, जो विद्यार्थ्यांना आकर्षित करतो आणि त्यांना शिक्षणाचे पंख लावून उंच उडण्याची प्रेरणा देतो, असे ते म्हणाले.

शाळेला अनेक पुरस्कार मिळाले
सेहगल फाऊंडेशनने शाळेच्या नूतनीकरणासाठी सुमारे 40 लाख रुपये खर्च केले, ज्यामध्ये गावकऱ्यांनीही मदत केली. शाळेच्या नूतनीकरणानंतर पटसंख्येमध्ये लक्षणीय वाढ झाल्याचे शाळेच्या मुख्याध्यापकांनी सांगितले. ते जवळजवळ दुप्पट आहे. शाळेच्या नूतनीकरणामुळे शाळेत शिस्त, अभ्यास आणि स्वच्छतेचे वातावरण निर्माण होण्यास मदत झाली आहे. ते म्हणाले की, यावर्षी 5 ऑगस्ट रोजी शाळेला स्वच्छतेत राज्यस्तरीय पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. अलवर जिल्ह्यात इतरही अनेक शाळा आहेत, ज्यांचे नूतनीकरण अभिनव पद्धतीने करण्यात आले आहे.

मुलांच्या वाचनाची आवड निर्माण व्हावी यासाठी भिंती रंगवल्या
अलवरमधील सरकारी शाळांच्या इमारतींना नवी ओळख देणारे शिक्षण विभागात कार्यरत असलेले अभियंता राजेश लावनिया म्हणाले, “जिल्ह्यातील आणखी एका शाळेचा वर्ग रेल्वेच्या डब्याच्या आकारात बनवण्यात आला आहे आणि भिंतीही आहेत. विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची आवड निर्माण व्हावी यासाठी निळ्या रंगात रंगवलेला आहे. त्याचबरोबर इतर शाळांना बस, विमान, जलवाहिनीच्या आकारात वर्ग खोल्या बनवून बालस्नेही बनविण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.

मुसळधार पावसामुळे शेतातील भाजीपाला उत्पादनाचे नुकसान,पंचनामे न झाल्याने शेतकरी हवालदिल

त्यामुळे सर्व शाळांमधील पटसंख्या वाढली असल्याचे ते म्हणाले. त्याचा परिणाम केवळ अभ्यासातच दिसून येत नाही, तर शिस्त आणि स्वच्छतेच्या बाबतीतही सकारात्मक बदल दिसून येतात. केवळ अलवरमध्येच नव्हे तर धौलपूर, चित्तोडगड, पाली यासह इतर जिल्ह्यांमध्येही या नवकल्पनांचा वापर शाळांच्या इमारतींवर करण्यात आला असून त्यांच्या वर्गखोल्या विविध स्वरूपात सजवण्यात आल्या आहेत, असे त्यांनी सांगितले. शासकीय निधी आणि देणगीदार व संस्थांच्या सहभागातून या शासकीय इमारतींना अभिनव पद्धतीने रंगरंगोटी करण्यात आल्याचे त्यांनी सांगितले.