‘कोविड, मंकीपॉक्स, टोमॅटो फ्लू, लम्पी’ नंतर आता परत ‘डेंग्यू’ चा ‘धोका’

गेल्या सहा महिन्यांत देशात अनेक प्रकारचे आजार पसरत आहेत. कोविडशी लढा देत असताना मंकीपॉक्स विषाणूही आला आणि लोकांना त्याची लागण होत आहे. लहान मुलांना टोमॅटो फ्लूसारखे आजार होत आहेत. या फ्लूची प्रकरणे सातत्याने समोर येत आहेत. कोरोनाचे रुग्ण कमी झाले असले तरी हा विषाणू अद्याप संपलेला नाही. सध्याच्या परिस्थितीत माणसाला अनेक आजारांनी घेरले आहे. जर एक रोग कमी झाला तर दुसरा उद्भवतो. या सतत वाढत जाणाऱ्या संसर्गजन्य आजारांमुळे लोक त्रस्त आहेत आणि स्वतःचे संरक्षण करत आहेत. आता याच दरम्यान डेंग्यूचाही फैलाव होत आहे. या तापाचे रुग्ण झपाट्याने वाढत आहेत.

कोलकाता विमानतळावर ‘1140 ग्रॅम’ सोने ‘जप्त’

देशाची राजधानी दिल्लीत डेंग्यूच्या रुग्णांनी जोर पकडला आहे. दिल्लीत सप्टेंबरमध्ये या तापाचे 152 रुग्ण आढळले आहेत. जो या वर्षीचा उच्चांक आहे. रुग्णालयांमध्येही डेंग्यूचे रुग्ण वाढत आहेत. या संसर्गजन्य आजारांमध्ये डेंग्यूच्या वाढत्या रुग्णांनी एक नवी चिंता निर्माण केली आहे. कारण डेंग्यू, या विषाणूजन्य आजारांप्रमाणेच, अनेक प्रकरणांमध्ये प्राणघातक ठरतो. गेल्या वर्षी दिल्लीतही डेंग्यूने मृत्यूमुखी पडलेल्या रुग्णांची नोंद झाली होती. हा आजार कोणत्याही वयोगटातील लोकांना लक्ष्य करू शकतो.

या आजारांपैकी डेंग्यू कसा ओळखायचा आणि तो कसा रोखायचा हे लोकांसमोरील सर्वात मोठे आव्हान आहे. त्याचबरोबर अनेक प्रकारच्या संसर्गजन्य आजारांनी घेरलेली व्यक्तीही असहाय दिसते. बहुतेक लोकांना डेंग्यूची लक्षणे आणि चाचण्यांबाबतही माहिती नसते. लोकांना ताप आल्यावरच कोविड चाचणी केली जाते. पण यात कोणाचाही दोष नाही. कारण कोविड असो, मंकीपॉक्स असो किंवा टोमॅटो फ्लू असो, या सर्व आजारांचे प्रारंभिक लक्षण म्हणजे ताप. अशा परिस्थितीत, या आजारांमध्ये फरक करणे खूप कठीण होत आहे. जेव्हा लक्षणे वाढतात तेव्हाच हे समजते की त्या व्यक्तीला खरोखरच संसर्ग झाला आहे. परंतु या परिस्थितीत काहीवेळा उपचारात विलंब होतो.

अशा परिस्थितीत आता डेंग्यूबाबतही सतर्क राहण्याची गरज आहे. जर एखाद्याला ताप असेल आणि तो दोन दिवसांपेक्षा जास्त काळ टिकत असेल, तर डेंग्यूची तपासणी करून घ्या. चाचणीत डेंग्यूची पुष्टी झाल्यास, स्वत: उपचार करण्याचा प्रयत्न करू नका आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. तापाला फक्त कोविड समजू नका आणि इतर चाचण्या करा.

डेंग्यू आणि कोविड हा एक मोठा धोका आहे

सध्या लोकांना एकाच वेळी अनेक आजारांचा धोका आहे. लहान मुलांमध्ये टोमॅटो फ्लूची प्रकरणे सतत येत आहेत. काही मुलांना रुग्णालयात दाखल करावे लागते. माकडपॉक्सच्या रुग्णांमध्ये वाढ होत नसली तरी अनेक राज्यांमध्ये संशयित रुग्ण आढळून येत आहेत. कोविडची प्रकरणे कमी झाली असली तरी, जुनाट आजाराने ग्रस्त असलेल्या रुग्णाला कोविड असेल तर त्यालाही रुग्णालयात दाखल करावे लागते.

हे तिन्ही संसर्गजन्य रोग आहेत आणि एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीकडे पसरतात. या आजारांचा प्रसार करणारा विषाणू पूर्णपणे सक्रिय असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. त्यांची प्रकरणे भविष्यात कधीही वाढू शकतात. अशा परिस्थितीत डेंग्यूचा प्रसार करणे हे मोठे आव्हान ठरू शकते. कारण एखाद्या व्यक्तीला कोविड आणि डेंग्यू एकत्र असल्यास ते धोकादायक मानले जाते.

जांभळा टोमॅटो : आता कॅन्सरविरोधी गुणधर्म असलेला जांभळा टोमॅटो, यूरोपात प्रचंड मागणी

डेंग्यूही जीवघेणा ठरू शकतो

अनेक प्रकरणांमध्ये, डेंग्यूमुळे, रुग्णाला डेंग्यू शॉक सिंड्रोम होतो. ही अत्यंत धोकादायक स्थिती आहे. डेंग्यूमुळे प्लेटलेट्स झपाट्याने कमी होऊ लागतात. या कमतरतेमुळे रक्तवाहिन्यांची गळती होते. त्यामुळे शरीरात रक्ताची कमतरता असते आणि या स्थितीमुळे शॉक सिंड्रोम होतो. जेव्हा असे होते तेव्हा रुग्णाला आयसीयूची आवश्यकता असते. अनेक प्रकरणांमध्ये मृत्यूचीही शक्यता असते. लहान मुलांनाही या तापाचा मोठा धोका असतो आणि त्यामुळे त्यांना अतिसार आणि ताप येतो. अशा परिस्थितीत लोकांनी डेंग्यूला हलके न घेता त्याला प्रतिबंध करणे गरजेचे आहे.

डेंग्यूचे नियंत्रण कसे करावे

ज्येष्ठ फिजिशियन डॉ. अजय कुमार सांगतात की, डेंग्यू टाळण्यासाठी घराच्या आजूबाजूला कुठेही पाणी साचू न देणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. याशिवाय दिवसा पूर्ण बाह्यांचे कपडे घालण्याचा प्रयत्न करा आणि घरात डासांची पैदास होऊ देऊ नका. रात्री झोपताना मच्छरदाणीचाही वापर करू शकता. जर एखाद्याला ताप असेल आणि तो दोन दिवसांपेक्षा जास्त काळ टिकत असेल तर प्लेटलेट्सची चाचणी नक्कीच करून घ्या.

डेंग्यू झाल्यास घाबरू नका आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. साधारणपणे हा ताप पाच ते सात दिवसात बरा होतो आणि योग्य आहार आणि औषधे वेळेवर घेतल्याने रुग्ण निरोगी राहतो. आहाराची काळजी घेतल्यास प्लेटलेट्स कमी होण्याचा धोकाही कमी होतो.