कलियुगातील श्री कृष्णाचे नाव: ‘खाटू श्याम’ आणि त्याचे अद्भुत बलिदान
खाटू श्यामचा जन्मदिवस: हिंदू कॅलेंडरनुसार, खाटू श्यामची जयंती दरवर्षी कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील एकादशीला साजरी केली जाते. पंचागानुसार या दिवशी देवूठाणी एकादशीही साजरी केली जाते. एकादशीच्या दिवशी भगवान खातू श्यामजींची विधीपूर्वक पूजा केली जाते. यासोबतच त्याला अनेक प्रकारचा नैवेद्यही दिला जातो. खाटूश्यामजी हे कलियुगातील भगवान श्रीकृष्णाचे अवतार असल्याची पौराणिक मान्यता आहे.
विद्यार्थ्यांनी टाळाव्यात अशा वाईट सवयी: करिअरच्या मार्गावर यश मिळवण्यासाठी योग्य बदलांची आवश्यकता
राजस्थानमधील सीकरमध्ये एक मंदिर आहे
कार्तिक एकादशीच्या दिवशी खाटूश्याम मंदिरात मोठी गर्दी असते. खातू श्यामचे भव्य मंदिर राजस्थानमधील सीकर येथे आहे. येथे दर्शन घेतल्याने भाविकांची प्रत्येक इच्छा पूर्ण होते, अशी पौराणिक श्रद्धा आहे. त्यामुळेच हरणाऱ्याचा आधार आमचा श्याम खातो अशी म्हण आहे.
खाटू श्याम कोण होता?
पौराणिक शास्त्रानुसार खाटू श्याम हा महाभारत काळाशी संबंधित मानला जातो. श्री खाटू श्याम पांडूचा मुलगा भीमाचा नातू होता. खाटू श्यामच्या वडिलांचे नाव घटोत्कच आणि आईचे नाव हिडिंबा होते. सुरुवातीला खाटू श्यामचे नाव बारबारिक होते. बारबारिक हा अतिशय शक्तिशाली योद्धा होता.
NEET-UG 2025 तयारीसाठी महत्त्वाच्या टिप्स: AIIMS दिल्ली प्रवेशासाठी मार्गदर्शक
भीमाचा विवाह हिडिंबाशी झाला होता
महाभारत काळातील मान्यतेनुसार, पांडूचा मुलगा आपली आई कुंतीसोबत लपून जंगलात फिरत असताना भीमसेनची राक्षसी कन्या हिडिंबाशी गाठ पडली. त्यानंतर हिडिंबा भीमसेनवर मोहित झाली. त्यानंतर दोघांचे लग्न झाले आणि हिडिंबाला मुलगा झाला.
घटोत्कच हा मायावी पुत्र होता
त्यांच्या लग्नानंतर एक मुलगा झाला जो शक्ती आणि शौर्य तसेच माया यांनी परिपूर्ण होता. दोघांनी मिळून त्याला घटोत्कच असे नाव दिले. नंतर घटोत्कचाचा विवाह झाला आणि त्याचे नाव बारबारिक झाले. हा रानटी, भगवान श्रीकृष्णाच्या कृपेने पुढे खाटू श्याम म्हणून ओळखला जाऊ लागला.
माघार घेण्यावरून संभ्रम कायम, सदा सरवणकर नेमकं काय म्हणालें?
खाटू श्याम का प्रसिद्ध झाले?
महाभारत युद्धादरम्यान, बर्बरिकने भगवान श्रीकृष्णांना युद्धात भाग घेण्याची परवानगी मागितली. श्रीकृष्णाला या युद्धाचा परिणाम आणि बर्बरिकचे शौर्य माहीत असल्याने त्यांनी युद्धात भाग न घेण्याच्या अनेक गोष्टी सांगितल्या. पण बारबारिक हे मान्य करत नव्हते. त्यानंतर श्रीकृष्णाने बर्बरिक थांबवण्यासाठी काही दान मागितले. बर्बरिकने हो म्हणताच श्रीकृष्णाने लगेच त्याचे मस्तक मागितले. क्षणाचाही विलंब न लावता बारबारिकनेही आपले मस्तक कापून दान केले.
कलियुगात श्याम नावाचे वरदान मिळाले
बर्बरिकच्या या बलिदानावर प्रसन्न होऊन भगवान श्रीकृष्णाने त्याला वरदान दिले. श्रीकृष्ण म्हणाले की कलियुगात खाटू श्याम नावाने प्रसिद्ध होशील. वरदान दिल्यानंतर, खाटू नगर (सध्याचे राजस्थान राज्यातील सीकर जिल्हा) येथे त्यांच्या मस्तकावर अंत्यसंस्कार करण्यात आले. त्यामुळे त्यांना खाटू श्याम बाबा म्हणतात.
Latest: