तिरंगा फडकावण्यापासून ते मागे लावणे आणि कापण्यापर्यंत… काय करावे, काय करू नये? सर्व नियम घ्या जाणून

1947 मध्ये या दिवशी भारताला ब्रिटीशांपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यामुळे दरवर्षी 15 ऑगस्ट रोजी संपूर्ण देशात स्वातंत्र्य दिन साजरा केला जातो. तेव्हापासून आजतागायत १५ ऑगस्ट हा सणासारखा साजरा केला जात आहे. या दिवशी शाळा, महाविद्यालये, सर्व शैक्षणिक संस्था, कार्यालये आणि सार्वजनिक ठिकाणी तिरंगा ध्वज फडकवला जातो, परंतु तिरंगा फडकवण्याचे नियम काय आहेत हे तुम्हाला माहिती आहे का? ध्वज फडकवण्यासाठीच नव्हे तर तो मागे ठेवण्यासाठीही नियम करण्यात आले आहेत. झेंडा तसाच ठेवला जात नाही. याशिवाय तिरंगा फाटला तर त्याबाबतही नियम आहेत. चला जाणून घेऊया या महत्त्वाच्या नियमांबद्दल…

तिरंगा फडकवण्याचे काय नियम आहेत?
-तिरंगा ध्वज खादी, सुती किंवा सिल्कचा असावा. होय, ध्वज हाताने कातलेला किंवा विणलेला देखील असू शकतो.
-ध्वजाचा आकार आयताकृती असावा, ज्याच्या लांबी-रुंदीचे गुणोत्तर 3:2 असावे.
-ध्वजातील भगवा रंग खालच्या दिशेने फडकता येत नाही.
-पूर्वी तिरंगा ध्वज फक्त सूर्योदय आणि सूर्यास्त दरम्यान फडकवता येत होता, परंतु रात्री देखील ध्वज फडकवण्याची परवानगी होती.
-ध्वज कधीही जमिनीवर लावू नये.
-सरकारी आदेश असल्याशिवाय ध्वज अर्ध्यावर फडकवता येणार नाही.
-ध्वज पाण्यात विसर्जित करू नये.
-तिरंग्यावर कोणत्याही प्रकारचे अक्षर लिहिले जाणार नाही.

माझ्याकडून ही चूक झाली… अजित पवारांना अश्या कोणत्या निर्णयाचा होत आहे पश्चाताप?

तिरंगा मागे ठेवण्याचे काय नियम आहेत?
तिरंगा ध्वज फडकावल्यानंतर तो कोणत्याही प्रकारे ठेवता येत नाही, मात्र यासाठी काही नियम आहेत. तिरंगा ठेवण्यासाठी सर्वप्रथम पांढऱ्या रंगाच्या मागे उभ्या भगवे आणि हिरवे पट्टे ठेवा आणि नंतर अशोक चक्राच्या दोन्ही बाजूंचे भाग मागे सरकवा, म्हणजेच ध्वज दुमडला की त्यावर फक्त अशोकचक्र दिसले पाहिजे. शीर्ष यानंतर, त्यास सुरक्षित ठिकाणी ठेवा, जेथे कोणत्याही प्रकारे इजा होण्याची शक्यता नाही. हा ध्वज ठेवण्याचा योग्य नियम आहे, जो बहुतेक लोकांना माहित नाही.

झेंडा फाटला तर काय करायचं?
जर तिरंगा कुठेतरी कापला किंवा फाटला आणि यापुढे तो फडकवायला योग्य नसेल तर तो तसाच कुठेही फेकला जाऊ नये, पण त्यासाठीही नियम आहे. भारतीय ध्वज संहितेनुसार, विकृत तिरंगा गाडला जावा किंवा तो कुठेतरी निर्जन ठिकाणी जाळून नष्ट करावा. यामध्ये तिरंग्याचा कोणत्याही प्रकारे अपमान होता कामा नये, हे ध्यानात ठेवणे आवश्यक आहे.

10वी आणि 12वी बोर्डाचे पेपर कधी पासून तर कधी पर्यंत होणार, तपशील जाहीर

तिरंगा दफन करण्याचे नियम काय आहेत?
फाटलेला तिरंगा दफन करण्यासाठी, सर्वप्रथम एक पेटी घ्या आणि त्यामध्ये ध्वज आदराने ठेवा. मग त्याला निर्जन आणि शांत वातावरणात दफन करा. लक्षात ठेवा की ध्वज डस्टबिनमध्ये किंवा इतर कोणत्याही ठिकाणी टाकू नका.

पूर्वी घरात तिरंगा फडकवण्याची परवानगी नव्हती
३२ वर्षांपूर्वीपर्यंत सर्वसामान्यांना घरावर तिरंगा ध्वज फडकवण्याची परवानगी नव्हती. प्रसिद्ध उद्योगपती नवीन जिंदाल यांनी सर्वसामान्यांना हा अधिकार दिला. १९९२ सालची गोष्ट आहे. नवीन जिंदाल अमेरिकेतून भारतात परतले होते आणि त्यांनी त्यांच्या कारखान्यात दररोज तिरंगा ध्वज फडकवण्यास सुरुवात केली होती, त्यानंतर प्रशासनाने त्यांना तसे करण्यास नकार दिला होता. मग काय, नवीन जिंदाल यांनी सर्वोच्च न्यायालयात धाव घेतली. सुप्रीम कोर्टाने 1996 मध्ये या प्रकरणी निकाल दिला होता. तिरंगा ध्वज फडकवणे हा भारतातील प्रत्येक नागरिकाचा मूलभूत अधिकार असल्याचे न्यायालयाने म्हटले आहे.

पुणे – सोलापूर महामार्गावर टायर फुटलंआणि पाहता पाहता बस पेटली.

सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयानंतर पीडी शेणॉय यांच्या नेतृत्वाखाली एक समिती स्थापन करण्यात आली होती. त्यानंतर 2002 मध्ये ध्वजसंहिता बनवण्यात आली आणि अशा प्रकारे भारतातील प्रत्येक नागरिकाला त्याच्या घरी तिरंगा ध्वज फडकवण्याचा अधिकार मिळाला. ध्वजाचा वापर पडदा तयार करण्यासाठी किंवा काहीही झाकण्यासाठी केला जाऊ शकत नाही. तिरंग्याच्या वर कोणत्याही प्रकारचा ध्वज फडकावू नये. असे केल्याने तुम्हाला शिक्षा होऊ शकते ध्वजाचे कोणत्याही प्रकारे नुकसान होऊ शकत नाही. जर कोणी ध्वज जाळला किंवा इतर कोणत्याही प्रकारे नुकसान केले किंवा तिरंग्याचा शाब्दिक किंवा तोंडी अपमान केला तर त्याला तीन वर्षांचा तुरुंगवास किंवा दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.

असे करणे हा तिरंग्याचा अपमान मानला जाईल.
तिरंगा ध्वजाचा व्यावसायिक वापर करण्यास परवानगी नाही, तसेच कुणालाही सलाम करण्यासाठी तिरंगा खाली करता येणार नाही. जर एखाद्या व्यक्तीने तिरंगा कुणासमोर टेकवला किंवा त्यातून कापड बनवले, कोणत्याही मूर्तीमध्ये गुंडाळले किंवा एखाद्या व्यक्तीच्या मृतदेहावर ध्वज लावला तर तो तिरंग्याचा अपमान मानला जातो. होय, शहीद सशस्त्र दलाच्या सैनिकांना यातून सूट देण्यात आली आहे.

Latest:

• आधार क्रमांकासह PM किसान रुपये 2000 ऑनलाइन कसे तपासायचे?
• गाई-म्हशींना गरोदर राहात नाही तर हे लाडू खाऊ द्या, महिन्याभरात गर्भधारणा होईल, दूधही वाढेल
• पोस्ट ऑफिसची ही योजना शेतकऱ्यांसाठी सर्वोत्तम, इतक्या महिन्यात पैसे दुप्पट
• ICAR ने नवीन हवामान अनुकूल वाणांची यादी जाहीर केली, 69 तृणधान्ये आणि 40 बागायती पिकांची नावे पहा.