श्रीलंकेपाठोपाठ आता बांगलादेश आर्थिक संकटात !

श्रीलंका सध्या आर्थिक संकटात आहे, आता शेजारील देश बांगलादेशवरही आर्थिक संकटाचे ढग घिरट्या घालत आहेत. बांगलादेशच्या परकीय चलनाच्या साठ्यात सातत्याने घट होत आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारात वस्तू, इंधन, मालवाहतूक आणि खाद्यपदार्थांच्या किमती वाढल्यामुळे बांगलादेशचा आयात खर्च वाढला आहे. जुलै 2021 ते मार्च 2022 या कालावधीत बांगलादेशने बनवलेल्या वस्तूंवरील खर्चात मोठी वाढ झाली आहे.

आयातीवरील खर्च वाढला
बांगलादेशी माध्यमांच्या वृत्तानुसार, आयातीवरील खर्च वाढला असला तरी त्या तुलनेत निर्यातीतून मिळणारे उत्पन्न वाढलेले नाही. त्यामुळे व्यापार तूट सातत्याने वाढत आहे. आयातीवर अधिक डॉलर खर्च करावे लागतात, निर्यातीच्या तुलनेत परकीय चलन मिळालेले नाही, त्यामुळे परकीय चलनाचा साठा कमी होत आहे.

हेही वाचा :- राष्ट्रवादी काँग्रेसचे आमदार संग्राम जगताप यांच्या कारचा अपघात

परकीय चलनाच्या साठ्यात घट झाली आहे. आणि परकीय चलनसाठा शिल्लक असलेल्या रकमेतून, केवळ 5 महिन्यांसाठी आयात आवश्यकता पूर्ण केल्या जाऊ शकतात. आणि जर वस्तू, क्रूड आणि खाद्यपदार्थांच्या किमती वाढत राहिल्या तर पाच महिन्यांत साठा संपू शकतो. 2021-22 च्या जुलै ते मार्च दरम्यान, बांगलादेशने $22 अब्ज किमतीचा औद्योगिक कच्चा माल आयात केला आहे. जे गतवर्षीच्या तुलनेत 54 टक्के अधिक आहे. कच्च्या तेलाच्या किमती वाढल्याने आयात बिलात 87 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. ग्राहक उत्पादनांच्या आयातीवर आयात बिल 41 टक्क्यांनी वाढले आहे. या आकडेवारीवरून आयातीवरील खर्च वाढत असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.

निर्यात वाढली पण परकीय चलन कमी झाले
बांगलादेशचे निर्यात लक्ष्य 2021-22 आर्थिक वर्षाच्या 10 महिन्यांत पूर्ण झाले. बांगलादेशने ४३.३४ अब्ज डॉलरची उत्पादने निर्यात केली. जे गतवर्षीच्या तुलनेत 35 टक्के अधिक आहे. जुलै 2021 ते एप्रिल 2022 दरम्यान, कपड्यांची निर्यात, चामड्याची निर्यात आणि त्याच्या उत्पादनांमध्ये एक अब्ज यूएस डॉलर्सपेक्षा जास्त वाढ झाली आहे. जून महिन्याची निर्यात आणि त्यातील उत्पादनांनीही जवळपास एक अब्ज डॉलर्सची कमाई केली आहे. अशा परिस्थितीत बांगलादेशचे आयात बिल वाढले तरी निर्यातीतून उत्पन्न वाढू शकते. मात्र निर्यात वाढली असली तरी उत्पन्नात घट झाली आहे. बँक आणि खुल्या बाजारातील डॉलरच्या किमतीतील तफावत आठ रुपयांच्या जवळपास आहे. यामुळे लोक बांगलादेशी स्थलांतरितांना अवैधरित्या परकीय चलन पाठवत आहेत, त्यामुळे केंद्रीय बँकेकडे परकीय चलनाचा तुटवडा आहे

वाढत्या व्यापार तुटीमुळे , बांगलादेशच्या रिझर्व्ह बँकेला त्यांच्या परकीय चलनाच्या साठ्यातून $5 अब्ज पेक्षा जास्त खर्च करावा लागला. स्थानिक चलन डॉलरच्या तुलनेत कमजोर होत आहे. सेंट्रल बँकेने टाका आणि डॉलरचा विनिमय दर ८६.७ रुपये निश्चित केला आहे, मात्र बँका आयातदारांकडून ९५ रुपये आकारत आहेत. त्यामुळे आयात मालाच्या किमती वाढल्याने महागाई वाढली आहे

ही वाचा (Read This) उन्हाळ्यात ताजेतवाने करणारे पेय: बनवा लिंबू आणि पुदिन्याचे हे थंड पेय, कसे बनवायचे ते जाणून घ्या

डॉलरच्या संकटाचा सामना करण्यासाठी बांगलादेश सरकारने लक्झरी उत्पादनांच्या आयातीवर बंदी घातली असून सरकारी अधिकाऱ्यांच्या परदेश प्रवासावर बंदी घातली आहे. तसेच, ते अत्यावश्यक नसलेल्या प्रकल्पांच्या बांधकामावर तात्पुरती बंदी घालू शकते. सध्या बांगलादेशकडे 42 अब्ज डॉलरची परकीय चलन साठा आहे. पण IMF बांगलादेशवर परकीय चलनाची अचूक गणना करण्यासाठी दबाव आणत आहे. बांगलादेशने आयएमएफला सहमती दर्शवल्यास बांगलादेशच्या परकीय चलनाचा साठा 7 ते 8 अब्ज डॉलरने कमी होऊ शकतो, ज्यामुळे आर्थिक संकट वाढू शकते.