महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीनंतर मुख्यमंत्रीपदावर वाद, आघाड्यांमधील संघर्षाचा इशारा

महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीची लढत भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीए आणि काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील भारतीय आघाडी यांच्यात होत आहे. सत्ता काबीज करण्यासाठी दोन आघाड्यांमध्ये स्पर्धा होऊ शकते, पण सत्तेचा लगाम कोणाकडे ठेवणार, म्हणजेच मुख्यमंत्रिपदाच्या खुर्चीवर कोण बसणार, हे चित्र ना एनडीएत आहे ना भारत आघाडीत. अशा स्थितीत महाराष्ट्रातील निवडणुकीच्या निकालानंतर युतीत सहभागी असलेले दोन्ही पक्ष निवडणुकीनंतरही आपल्या जुन्या युतीबाबत निष्ठा कायम ठेवतील की 2019 प्रमाणे खेळतील, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.

महाराष्ट्रात भाजप एकनाथ शिंदे यांच्या शिवसेना आणि अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेससोबत युती करून निवडणूक लढवत आहे. त्याचप्रमाणे काँग्रेसनेही उद्धव ठाकरे यांच्या शिवसेना (यूबीटी) आणि शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेस (एस) सोबत युती करून निवडणुकीच्या रिंगणात उतरले आहे. अशा प्रकारे दोन्ही आघाड्यांमधील पक्षांमध्ये जागा निश्चित झाल्या असल्या तरी मुख्यमंत्रीपदावर चित्र स्पष्ट झालेले नाही. त्यामुळेच निवडणुकीच्या निकालानंतर सत्तेची सूत्रे हाती घेण्यासाठी संघर्ष पेटू शकतो.

केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी स्पष्ट केले आहे की एकनाथ शिंदे हे सध्याचे मुख्यमंत्री आहेत, परंतु महाराष्ट्राच्या नवीन मुख्यमंत्र्याबाबतचा निर्णय एनडीएमध्ये सामील असलेल्या तीन पक्ष निवडणुकीचे निकाल आल्यानंतर होणाऱ्या बैठकीत घेतील. यावरून एक गोष्ट स्पष्ट झाली आहे की शिंदे हे एनडीएचा मुख्यमंत्री चेहरा नाहीत आणि निवडणुकीनंतर भाजप आपले पत्ते उघड करेल. भारतीय आघाडीतही अशीच परिस्थिती आहे, काँग्रेस, उद्धव ठाकरे आणि शरद पवार एकत्र निवडणूक लढवत आहेत, पण तिन्ही पक्षांची नजर मुख्यमंत्रीपदाकडे आहे. अमित शहांच्या धर्तीवर शरद पवार यांनीही निकाल जाहीर झाल्यानंतर आघाडीत मुख्यमंत्रीपदासाठी चर्चा केली जाईल, असे सांगितले आहे.

महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत मुख्यमंत्री पदावरून सस्पेन्स कायम आहे. एनडीए आणि इंडिया ब्लॉक या दोन्ही पक्षांनी महाराष्ट्र विधानसभेच्या निवडणुका लढवल्या आहेत, पण गेल्या पाच वर्षांत ज्या प्रकारे खुर्चीवरून वाद निर्माण झाला आणि प्रत्येकी तीन मुख्यमंत्री मिळाल्याने शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस दोन गटात विभागली गेली, पण आता आघाडीवर आहे. एकाच महत्त्वाच्या प्रश्नावर दोन्ही आघाडी मौन बाळगून आहेत. मुख्यमंत्री पदाव्यतिरिक्त अनेक महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर दोन्ही आघाडीच्या भागीदारांमध्ये खोलवर मतभेद आहेत.

गडचिरोलीत उमेदवारांना इशारा: ‘दारु पाजणाऱ्याला पाडा’ अभियान सुरु

मुख्यमंत्र्यांमुळे मैत्री आणि पक्ष तुटला
भाजप आणि शिवसेना (युनायटेड) यांनी 2019 च्या विधानसभा निवडणुका एकत्र लढवल्या होत्या, परंतु मुख्यमंत्री पदाबाबत त्यांची दृष्टी स्पष्ट केली नाही. महाराष्ट्र निवडणुकीचा निकाल एनडीएच्या बाजूने लागला, पण भाजप आणि शिवसेना यांच्यातील २५ वर्षांची मैत्री मुख्यमंत्रीपदावरून तुटली. उद्धव ठाकरेंनी भाजपसोबतची युती तोडून काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीशी हातमिळवणी केली. उद्धव ठाकरे त्यांचे सरकार स्थापन करण्यात व्यस्त होते, मात्र अचानक राज्यपाल भगतसिंग कोश्यारी यांनी फडणवीस यांना मुख्यमंत्रीपदाची तर अजित पवार यांना उपमुख्यमंत्रीपदाची शपथ दिली.

मात्र, देवेंद्र फडणवीस यांनी शपथ घेतल्यानंतर बहुमत सिद्ध करण्याआधीच राजीनामा द्यावा लागला. 80 तासांनंतर शिवसेनेने राष्ट्रवादी-काँग्रेससोबत सरकार स्थापन केले आणि उद्धव ठाकरे मुख्यमंत्री झाले. भाजपने अडीच वर्षांचा सरकारचा फॉर्म्युला ठरवला होता, मात्र निवडणुकीनंतर तो बदलला, असे उद्धव ठाकरे आणि शिवसेनेने सांगितले. त्यामुळे भाजपसोबतची युती तोडून काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीसोबत सरकार स्थापन करावे लागले.

उद्धव ठाकरे यांच्याशी जुळवून घेण्यासाठी भाजपने अडीच वर्षे वाट पाहिली. उद्धव ठाकरेंच्या जवळचे एकनाथ शिंदे यांचा समावेश करून भाजपने सत्तापालट केला आणि शिवसेनेत फूट पडली आणि एकनाथ शिंदे यांना पाठिंबा देऊन भाजपने नवे सरकार स्थापन केले. शिंदे मुख्यमंत्री आणि देवेंद्र फडणवीस उपमुख्यमंत्री झाले. एनडीएचे सरकार स्थापन होऊन एक वर्ष उलटले असताना राष्ट्रवादी काँग्रेसमध्येही फूट पडली. अजित पवार यांनी शरद पवारांच्या विरोधात बंडाचा झेंडा फडकावला आणि सुमारे 40 राष्ट्रवादीच्या आमदारांसह एनडीए सरकारमध्ये सामील झाले. अजित पवार यांच्याकडे उपमुख्यमंत्रीपद तर त्यांच्यासोबत आलेल्या आमदारांना मंत्रीपद मिळाले. अशा प्रकारे पाच वर्षांत महाराष्ट्रात तीन मुख्यमंत्री झाले.

महायुतीचं पारडं जड, महाविकास आघाडीला 106 ते 126 जागा; संजय राऊतांचा सर्व्हेवर सवाल

मुख्यमंत्री पदावरून पुन्हा सस्पेन्स
भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीए आणि काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील इंडिया ब्लॉक या दोन्ही आघाडींमध्ये मुख्यमंत्रीपदाचा प्रश्न कायम आहे. शिवसेनेने भाजपसोबतची युती तोडून मुख्यमंत्रीपद हेच शिवसेना-राष्ट्रवादी यांच्यात फूट पडल्याने पुन्हा तीच परिस्थिती कायम आहे. निवडणुकीनंतर मुख्यमंत्रिपदाचा निर्णय होणार असल्याचे दोन्ही आघाडीत बोलले जात आहे. उद्धव ठाकरे यांच्याशी जुळवून घेण्यासाठी भाजपने २०२२ मध्ये एकनाथ शिंदे यांना मुख्यमंत्री केले असेल, पण आता तसे होणार नाही. निवडणुकीनंतर भाजपने आपला मुख्यमंत्री करण्यासाठी प्रयत्न केल्यास शिंदे आणि अजित पवार तयार होतील की नाही हे सांगणे कठीण आहे.

एकनाथ शिंदे यांनी मुख्यमंत्रीपदासाठीच उद्धव ठाकरेंविरोधात बंडखोरी केली होती. देवेंद्र फडणवीस यांनी उपमुख्यमंत्री होण्याचे मान्य केले असले तरी एकनाथ शिंदे हे आता मान्य करणार नाहीत. अजित पवारांचे राष्ट्रवादीचे नेते प्रफुल्ल पटेल यांनीही आघाडीत फडणवीस हेच मुख्यमंत्री होणार हे निश्चित झाले नसल्याचं म्हटलं आहे. निवडणुकीनंतरच मुख्यमंत्र्यांचा निर्णय होईल. त्यामुळे निवडणुकीनंतर एनडीएमध्ये मुख्यमंत्रीपदासाठी पुन्हा लढत होणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.

त्याचवेळी काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील भारत आघाडीतही मुख्यमंत्री चेहऱ्याबाबतचे चित्र स्पष्ट नाही. 2019 च्या निवडणुकीनंतर भाजपसोबतची युती तोडल्यामुळे शिवसेना पक्षप्रमुख उद्धव ठाकरे यांना मुख्यमंत्री करण्याची अट राष्ट्रवादी-काँग्रेसने मान्य केली असली तरी लोकसभा निवडणुकीनंतर परिस्थिती बदलली आहे. काँग्रेस महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा पक्ष म्हणून पुढे आला असून, त्यामुळे त्यांच्या महत्त्वाकांक्षा जाग्या झाल्या आहेत. लोकसभा निवडणुकीत शरद पवार यांनी ज्या प्रकारे चांगली कामगिरी केली त्यामुळे सत्ता गाजवण्याची इच्छा जागृत झाली आहे.

उद्धव ठाकरे कॅम्पने आधीच मुख्यमंत्रीपदाची इच्छा व्यक्त केली आहे आणि निवडणुका जिंकून भारत आघाडी पुन्हा सत्तेत आल्यास उद्धव ठाकरे मुख्यमंत्री होतील असे गृहीत धरले आहे. अशा स्थितीत या मुद्द्यावर एनडीएशी संबंध तोडणारे उद्धव ठाकरे एमव्हीए सरकारमधील दुसऱ्या पक्षाचे नेतृत्व स्वीकारतील का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. अशा स्थितीत पुन्हा एकदा राजकीय उलथापालथ होण्याची शक्यता दिसत असली तरी निकालावर सर्व काही अवलंबून असेल.

मी आमदार झाल्यास तरुणांची लग्न लावून देणार, उमेदवाराचं आश्वासन

विचारधारांचा मेळ नाही
मुख्यमंत्रीपदाव्यतिरिक्त आघाडीत सहभागी पक्षांमध्ये अनेक मतभेद आहेत. उद्धव ठाकरेंची शिवसेना सुरुवातीपासूनच हिंदुत्वाच्या अजेंड्यावर आहे आणि सावरकरांना आदर्श नेत्यांमध्ये गणत आहे. मुख्यमंत्रीपदासाठी उद्धव ठाकरे यांनी त्यांच्या विरोधी विचारसरणी काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेससोबत सरकार स्थापन केले होते, मात्र वैचारिक संघर्ष कायम होता. सावरकरांच्या प्रश्नावर मतभेद आहेत. राज्यात काँग्रेसने सावरकरांविरोधात बोलू नये असे उद्धव ठाकरेंना वाटत असताना काँग्रेसने सावरकरांबाबत भाजप आणि संघावर प्रश्न उपस्थित केले. हिंदुत्व आणि सावरकरांच्या मुद्द्यावरून काँग्रेस आणि उद्धव छावणीत वेगवेगळे आवाज येत राहतात.

दुसरीकडे एनडीए आघाडीत सहभागी असलेल्या अजित पवारांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसचेही वैचारिक पातळीवर भाजपशी मेळ बसत नाही. भाजप आपल्या राजकीय अजेंड्यानुसार हिंदुत्वाच्या बुद्धिबळाच्या पटलावर आख्यान मांडत आहे. सीएम योगींपासून ते पीएम मोदींपर्यंत ते बोलत आहेत की आपण फुटलो तर विभागले जाऊ, आम्ही एकजूट राहू, आम्ही सभ्य राहू आणि आम्ही सुरक्षित राहू, मग हे अजित पवारांना शोभणारे नाही. असे जातीय विभाजनाचे राजकारण महाराष्ट्रात चालणार नाही, असे अजित पवार यांनी स्पष्टपणे सांगितले.

शिवाजी महाराज आणि डॉ.आंबेडकर यांची विचारधारा महाराष्ट्रात कायम राहणार असल्याचे अजित पवार म्हणाले. एवढेच नाही तर भाजपच्या विरोधाला न जुमानता अजित पवार यांनी नवाब मलिक यांना तिकीटच दिले नाही तर पूर्ण ताकदीनिशी त्यांच्या पाठीशी उभे राहिले. अशाप्रकारे महाराष्ट्रात निर्माण झालेल्या न जुळलेल्या आघाड्या निवडणुकीनंतरही एकसंध राहणार का, हा मोठा प्रश्न आहे. अशा स्थितीत निवडणुकीनंतर कोण कोणासोबत राहणार हे पाहणे बाकी असले तरी सरकार स्थापन करण्यासाठी त्यांना केवळ 72 तासांचा अवधी मिळणार का?

Latest:

• शेतकऱ्यांनी गव्हाच्या पेरणीसाठी या 6 सुधारित वाणांचा वापर करावा, पुसा येथून बियाणे मागवण्यासाठी याप्रमाणे नोंदणी करा
• 750 रुपयांच्या डोसने गाय, म्हैस, वासरू देतील जन्माला ! हे तंत्रज्ञान पशुपालकांसाठी आहे वरदान, वाचा सविस्तर
• तेलबिया अभियानांतर्गत शेतकऱ्यांना मिळणार मोफत बियाणे, २१ राज्यांतील शेतकऱ्यांना योजनेचा लाभ देण्याची तयारी
• ‘भारत’ ब्रँडचा तांदूळ, पीठ आणि डाळींची विक्री पुन्हा सुरू, यावेळी एवढी असेल किंमत