गोवत्स द्वादशीला गाय-वासराची पूजा का केली जाते, घ्या जाणून या उपवासाचे महत्त्व.

गोवत्स द्वादशी 2024: कार्तिक महिना अत्यंत पवित्र मानला जातो. भगवान विष्णूचा लाडका या महिन्यातील प्रत्येक दिवस सण म्हणून साजरा केला जातो. यापैकी एक सण म्हणजे गोवत्स द्वादशी, ज्याचा भविष्य पुराणातही उल्लेख आहे. भविष्य पुराणातील उत्तरपर्व ​​अध्याय क्रमांक ६९ नुसार एकदा महाराज युधिष्ठिर दुःखी होऊन भगवान श्रीकृष्णाला म्हणाले, “भगवान! माझ्या राज्याच्या प्राप्तीसाठी अठरा अक्षौहिणी सैन्यांचा नाश झाला आहे, या पापामुळे माझ्या मनात प्रचंड द्वेष उत्पन्न झाला आहे. ब्राह्मणांमध्ये हे जगत्पती, भीष्म, द्रोण, कर्ण, दुर्योधन इत्यादींच्या मृत्यूमुळे माझ्या हृदयातील काही धर्माचे वर्णन करा.
भगवान श्रीकृष्ण म्हणाले – “गोवत्स द्वादशी नावाचे उपवास पुण्य देणारे आहे.”

युधिष्ठिरांनी गोवत्स द्वादशी कोणते उपवास आहे आणि ते पाळण्याची पद्धत काय आहे असे विचारले असता? त्याची उत्पत्ती कधी आणि कशी झाली? श्रीकृष्ण म्हणाले की, सत्ययुगात सर्व ऋषी भगवान शंकरांना पुण्यपूर्ण जंबुमार्ग (भदुच) येथील नामव्रतधारा नावाच्या पर्वताच्या तंतवी नावाच्या शिखरावर पाहण्याच्या इच्छेने तपश्चर्या करत होते. महर्षी भृगुंचा आश्रमही तिथेच होता. विविध हरीण आणि माकडांशी समन्वय साधला होता. त्या ऋषींना दर्शन देण्याच्या हेतूने भगवान शंकरांनी वृद्ध ब्राह्मणाचा वेश धारण केला.

एक कृश व दुबळा ब्राह्मण हातात काठी घेऊन तेथे आला. पार्वतीही सुंदर गाईच्या रूपात तिथे आली. क्षीरसागराच्या मंथनाच्या वेळी अमृतासह पाच गायी जन्मल्या – नंदा, सुभद्रा, सुरभी, सुशीला आणि बहुला . जनसेवेसाठी आणि देवतांना संतुष्ट करण्यासाठी तिचा जन्म झाला म्हणून तिला लोकमाता म्हटले जाते. देवांनी या पाच गायी महर्षी जमदग्नी, भारद्वाज, वशिष्ठ, असित आणि गौतम मुनींना दिल्या होत्या.

PM मोदी 11-12 निवडणूक सभा घेणार… चंद्रशेखर बावनकुळे महाराष्ट्रातील निवडणूक प्रचारावर म्हणाले

गायींचे सहा अवयव – शेण, मूत्र, दूध, दूध आणि स्पष्ट केलेले लोणी – अत्यंत पवित्र आणि शुद्धीकरणाचे साधन देखील आहेत. गायीच्या शेणापासून बिल्व वृक्षाचा जन्म झाला, त्यात देवी लक्ष्मी विराजमान आहे, म्हणूनच त्याला श्री वृक्ष म्हणतात. कमळाच्या बिया फक्त शेणापासून निर्माण झाल्या आहेत. गुग्गुलची उत्पत्ती गोमूत्रापासून झाली आहे, जे दिसायला आनंददायी आणि सुगंधी आहे आणि सर्व देवांचे अन्न आहे. जगातील मूलभूत घटक गायीच्या दुधापासून प्राप्त होतात. सर्व शुभ पदार्थ दह्यापासून तयार होतात. तूप अमृत उत्पन्न करते, जे देवतांना संतुष्ट करण्याचे साधन आहे. गाईच्या साहाय्यानेच यज्ञ केला जातो.

गोषु यज्ञाः प्रवर्तन्ते गोषु देवाः प्रतिष्ठिताः ।
गोषु वेदाः समुत्कीर्णाः सपडङ्गपदक्रमाः ॥ (भविष्य पुराण उत्तरपर्व 69.24)

म्हणजे गायीमध्येच सहा अवयवांसह संपूर्ण वेद सामावलेले आहेत.
-गायींच्या शिंगांच्या पायथ्याशी ब्रह्मा आणि विष्णू पूज्य आहेत.
-सर्व कुरण आणि सर्व तीर्थक्षेत्रे शिंगाच्या पुढच्या भागात विराजमान आहेत.
-सर्व कारणांचे कारण म्हणून मध्यभागी महादेव शिवाची स्थापना आहे.
-गाईच्या कपाळात गौरी, नाकपुडीत कार्तिकेय, दोन्ही नाकपुडीत कांबळ आणि अश्वतारा हे दोन नाग आहेत.
-दोन्ही कानात अश्विनीकुमार, डोळ्यात चंद्र आणि सूर्य, दातांमध्ये आठ वसुगण.
-जिभेत वरुण, तोंडात सरस्वती, नितंबात यम आणि यक्ष, ओठात दोन्ही संध्या.
-गळ्यात इंद्र, गळ्यात राक्षस, पानीभागात द्यू आणि मांडीच्या चार पायांमध्ये धर्म सदैव वास करतो.
-खुरांच्या मध्यभागी गंधर्व, पुढच्या भागात नाग आणि पश्चिम भागात राक्षस असतात.
-अकरावा रुद्र गाईच्या पाठीत विराजमान आहे, वरुण सर्व सांध्यांमध्ये विराजमान आहे, कंबरेमध्ये पूर्वज विराजमान आहेत, मानव कवटीत विराजमान आहेत -आणि अपानामध्ये स्वाहारूप अलंकार विराजमान आहेत.
-साक्षात गंगा गोमूत्रात असते आणि यमुना गोमूत्रात असते. रोम समूहात तेहतीस कोटी देव पूज्य आहेत.
-पृथ्वीच्या पोटात पर्वत आणि जंगले आहेत. चार महान महासागर चार पयोधारांमध्ये स्थित आहेत.
-दुधाच्या धारांमध्ये ढग, पाऊस आणि पाण्याचे बिंदू, पोटात गार्हापत्य अग्नी, हृदयात दक्षिणानगरी, घशात आहवाणी आणि टाळूमध्ये सव्यग्नी आहेत.
-पर्वत गायींच्या हाडांमध्ये वसलेला आहे आणि यज्ञ मज्जामध्ये वसलेला आहे.

उद्धव गटाला मुंबई-विदर्भाच्या जागा दिल्याने राहुल गांधी संतापले, सीईसीची बैठक अर्धवट सोडली

सर्व वेद गायींनाही पूज्य आहेत. भगवती उमा यांनी त्या अत्तरांचे रूप आठवले आणि स्वतःचे असेच रूप बनवले. सहा ठिकाणांहून प्रगत झालेले भगवान शंकर आनंदाने चरत होते. हळुहळु तो त्या आश्रमात गेला आणि कुलगुरू भृगु यांच्याकडे गेला आणि त्यांनी दोन दिवसांच्या रक्षणासाठी गाय त्यांना दिली आणि म्हणाले ‘मुने! येथे आंघोळ करून मी जांबू परिसरात जाईन आणि दोन दिवसांनी परत येईन, तोपर्यंत तुम्ही या गायीचे रक्षण करा. ऋषींनीही त्या गायीचे सर्व प्रकारे रक्षण करण्याचे मान्य केले. भगवान शिव तेथे अंतर्धान पावले आणि काही वेळाने ते वाघाच्या रूपात प्रकट झाले आणि वासरासह गायीला घाबरवू लागले. ऋषींनाही वाघाची भीती वाटू लागली आणि ते आरडाओरड करू लागले आणि वाघाला शक्य तितक्या दूर पळवण्याचा प्रयत्न करू लागले. वाघाच्या भीतीने सवत्स गायही उड्या मारू लागली. वाघाच्या भीतीने गाय पळून गेली तेव्हा तिच्या चार खुरांची खूण खडकाच्या मध्यभागी राहिली.

आकाशात, देव आणि नपुंसकांनी वाघ (भगवान शंकर) आणि गाय सवत्स (माता पार्वती) यांची पूजा केली. खडकावरची ती खूण आजही स्पष्ट दिसते. ते नर्मदाजींचे पवित्र तीर्थक्षेत्र आहे. येथील शंभूततीर्थाच्या शिवलिंगाला जो कोणी स्पर्श करतो तो गोहत्येपासून मुक्त होतो. जंबू मार्गावर असलेल्या त्या महातीर्थात स्नान केल्याने ब्रह्महत्या इत्यादी पापांपासून मुक्ती मिळते. जेव्हा सवत्स गाय वाघाला घाबरत होती तेव्हा ऋषी संतापले आणि त्यांनी घंटा वाजवण्यास सुरुवात केली ज्यामुळे त्यांना ब्रह्मदेवाकडून मिळालेला भयानक आवाज आला.

त्या आवाजामुळे वाघही गायीला सोडून निघून गेला. ब्राह्मणांनी त्याला धुंधगिरी असे नाव दिले. त्याला पाहणारे मानव रुद्रस्वरूप होतात. काही क्षणातच भगवान शंकर व्याघ्ररूप सोडून तिथे प्रत्यक्ष प्रकट झाले. त्यांना बैलावर बसवले होते, भगवती उमा त्यांच्या डाव्या बाजूला विराजमान होत्या आणि त्यांना नंदी, महाकाल, शृंगी, वीरभद्र, चामुंडा, घंटाकर्ण इत्यादी विनायक, कार्तिकेय आणि मातृ, भूत, यक्ष, देव यांच्या समुहाने वेढले होते. , राक्षस , गंधर्व , मुनी , सनकादि सुद्धा त्याची पूजा करत होते. कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या (कृष्ण पक्षानुसार) द्वादशी तिथीला सवत्स गोरूपधारिणी उमादेवीची नंदिनी नावाने पूजा केली जात असे, म्हणूनच या दिवशी गोवत्स द्वादशी उपवास पाळले जाते. उत्तानपाद राजाने या उपवासाचा पृथ्वीवर कसा प्रचार केला ते ऐका –

उत्तनपद नावाचा एक क्षत्रिय राजा होता. ज्याला सुरुची आणि शुत्री (सुनीती) नावाच्या दोन राण्या होत्या. सुनीतीला ध्रुव नावाचा मुलगा होता. सुनीतीने आपला मुलगा सुरुचीकडे सोपवला आणि म्हणाली – ‘हे मित्रा ! तुम्ही त्याचे रक्षण करा. मी सदैव स्वयंसेवक म्हणून तयार राहीन. सुरुची नेहमी घरकामाची काळजी घेत असे आणि पतीची एकनिष्ठ असलेली सुनीती नेहमी पतीची सेवा करत असे. बायकोच्या तिरस्कारामुळे, राग आणि मत्सरातून सुरुचीने सुनीतीच्या मुलाला मारले, पण तो लगेच जिवंत झाला आणि हसत हसत आपल्या आईच्या कुशीत बसला. तसेच सुरुचीने हे कुकर्म अनेकवेळा केले, पण मूल पुन्हा पुन्हा जिवंत व्हायचे. त्याला जिवंत पाहून आश्चर्यचकित होऊन सुरुचीने सुनीतीला विचारले, ही कोणती विचित्र घटना आहे आणि कोणत्या उपवासाचे फळ आहे, तू कोणता हवन किंवा उपवास विधी केला आहेस? त्यामुळे तुमचा मुलगा पुन्हा पुन्हा जिवंत होतो.

वसंत देशमुखांची जीभ घसरली, जयश्री थोरातांची पहिली प्रतिक्रिया

सुनीती म्हणाली – कार्तिक महिन्याच्या द्वादशीच्या दिवशी त्यांनी गोवत्स उपवास केले, त्यामुळे माझा मुलगा पुन्हा जिवंत झाला. जेव्हा जेव्हा मला त्याची आठवण येते तेव्हा तो माझ्याकडे येतो. या उपवासाच्या प्रभावामुळे प्रवासातही पुत्रप्राप्ती होते. हे सुरुची, हे गोवत्स द्वादशी उपवास करून! तुम्हालाही सर्वकाही मिळेल. सृष्टिकर्ता ब्रह्मदेवाने नवरा उत्तानपदासह सुरुचीची स्थापना केली आणि आजही ती आनंदी आहे.

युधिष्ठिर म्हणाले- हे देवा! तसेच या व्रताची पद्धत सांगा.
भगवान श्रीकृष्ण म्हणाले की कार्तिक महिन्यात शुक्ल पक्ष द्वादशीला जलाशयात स्नान केल्यावर पुरुष किंवा स्त्रीने एकदाच अन्न खावे. मध्यान्हाच्या वेळी वत्स सन्मानित गाईची सुगंधी गाई, फुले, अक्षत, कुमकुम, अलक्तक, दिवा, उडदाची पाने, फुले व फुलांच्या माळा या मंत्राने पूजा करावी.

ॐ माता रुद्राणां दुहिता वसूनां स्वसादित्यानाममृतस्य नाभिः ।
प्र नु वोचं चिकितुषे जनाय मा गामनागामदितिं वधिष्ट नमो नमः स्वाहा ।। (ऋग्वेद 8 । 101 । 15 )

अशा प्रकारे पूजा केल्यानंतर गाईला घास द्या आणि खालील मंत्राने गायीला स्पर्श करा.
प्रार्थना करा आणि क्षमा मागा – ओम सर्वदेवमये देवी लोकनाम शुभानंदिनी. आईची इच्छा सफल होवो, कुरु नंदिनी. (भविष्य पुराण उत्तरपर्व ​​६९.८५) अशा प्रकारे गाईची पूजा केल्यानंतर तिच्यावर पाणी शिंपडावे आणि गायीची भक्तिभावाने पूजा करावी. त्या दिवशी तव्यावर शिजवलेले अन्न खाऊ नये आणि पृथ्वीवर ब्रह्मचारी झोपावे. या उपवासाच्या प्रभावामुळे भक्त सर्व सुखांचा उपभोग घेतो आणि शेवटी गाईने जेवढी वर्षे वास केला तेवढी वर्षे तो गाईच्या जगात राहतो.

कार्तिक द्वादशी हा गोवत्स नावाचा सण आहे, जर ती तिथी प्रदोष व्यापिनी दोन्ही दिवशी पडली तर पहिली घ्यावी, कारण यापैकी पहिल्या दिवशी वत्सपूजा करावी, असे नियमात लिहिले आहे. दोन दिवस. भविष्य पुराणात असे लिहिले आहे की सवत्स, सुशील, दूध देणाऱ्या गाईची चंदन आणि फुलांनी पूजा करावी. अखंड तीळांसह तांब्याच्या भांड्यात पाणी बनवून ते दुधाच्या सागरातून प्रकट झाल्याच्या भावनेने गाईंच्या खुरांना द्यावे. हे देवाचे उपासक! हे आई! हे अर्घ्य स्वीकारा, तुला नमस्कार असो.”

या दिवशी तेलात शिजवलेले अन्न, गाईचे दूध, दही, तूप, मठ्ठा खाऊ नये. नारदांनी ज्योतिर्निबंधात म्हटले आहे की, अश्विनच्या कृष्ण पक्षात द्वादशी इत्यादी पाच तिथींना आदल्या रात्री आरती करावी. देव, गाय, घोडे, ज्येष्ठ, श्रेष्ठ, धाकटा, माता इत्यादींची आरती करावी. इंग्रजी कॅलेंडरनुसार, तो यावर्षी 28 नोव्हेंबर 2024 रोजी पडत आहे.

Latest:

• ‘भारत’ ब्रँडचा तांदूळ, पीठ आणि डाळींची विक्री पुन्हा सुरू, यावेळी एवढी असेल किंमत
• ICAR ने रब्बीमध्ये HD3388 गव्हाच्या नवीन जातीची पेरणी करण्याचा सल्ला दिला, शेतकऱ्यांना 125 दिवसांत 52 क्विंटल उत्पादन मिळेल.
• शेतकऱ्यांनी गव्हाच्या पेरणीसाठी या 6 सुधारित वाणांचा वापर करावा, पुसा येथून बियाणे मागवण्यासाठी याप्रमाणे नोंदणी करा
• 750 रुपयांच्या डोसने गाय, म्हैस, वासरू देतील जन्माला ! हे तंत्रज्ञान पशुपालकांसाठी आहे वरदान, वाचा सविस्तर