आता राहुल गांधी महाराष्ट्राच्या राजकारणात मास्टरस्ट्रोक खेळणार, सामाजिक न्यायाच्या माध्यमातून सत्तेचा मार्ग ठरवणार
हरियाणा विधानसभा निवडणुकीचा प्रचार अंतिम टप्प्यात आल्याने महाराष्ट्रातील राजकीय तापले आहे. भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीए राज्यात सत्ता टिकवण्याचा प्रयत्न करत आहे, तर काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील भारतीय आघाडी पुनरागमनासाठी आतुर आहे. हरियाणामध्ये जोरदार निवडणूक प्रचार केल्यानंतर काँग्रेस नेते आणि लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते राहुल गांधी यांनी आता महाराष्ट्रावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
राहुल गांधी आज, शुक्रवारी महाराष्ट्राच्या दोन दिवसांच्या दौऱ्यावर येत असून, तेथे ते छत्रपती शिवाजींच्या पुतळ्याचे अनावरण करणार आहेत. यानंतर शनिवारी संविधान वाचवा परिषदेला उपस्थित राहून सामाजिक न्यायाचा अजेंडा ठरवण्याचा प्रयत्न करणार आहेत.
निवडणुकीच्या घोषणेपूर्वी रणनीतीवर भर
महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीची घोषणा आता कोणत्याही दिवशी होऊ शकते. त्यामुळेच हरियाणा आणि जम्मू-काश्मीरचा व्यवहार केल्यानंतर आता महाराष्ट्रावर लक्ष केंद्रित करण्याची रणनीती काँग्रेसने आखली आहे. एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या विरोधात वातावरण निर्माण करण्यासाठी राहुल गांधी शुक्रवारपासून रिंगणात उतरत आहेत. राहुल यांनी आपल्या दोन दिवसांच्या दौऱ्यात काँग्रेसच्या निवडणूक प्रचाराला धार देण्यासाठी आरक्षणाची भूमी असलेल्या कोल्हापूरची निवड केली आहे. हरवलेले राजकीय मैदान पुन्हा मिळवण्यासाठी काँग्रेस प्रयत्नशील असल्याचे मानले जात असून, त्याअंतर्गत पक्षाने प्रचाराची सुरुवात कोल्हापुरातून करण्याचे नियोजन केले आहे.
शुक्रवारी कोल्हापुरातील भगवा चौकात छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पुतळ्याचे अनावरण करून राहुल गांधी राजकीय अजेंडा ठरवण्याचा प्रयत्न करत आहेत. छत्रपती शिवाजी हे महाराष्ट्राच्या अस्मितेचे आणि राजकारणात नेहमीच महत्त्वाचे प्रतीक राहिले आहेत. अलीकडेच सिंधुदुर्ग परिसरात उभारण्यात आलेला छत्रपती शिवरायांचा ३५ फूट उंच पुतळा पडून तोडल्यानंतर महाराष्ट्रात राजकीय तापले होते. काँग्रेस, शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि उद्धव ठाकरे यांच्या शिवसेनेने (यूबीटी) या घटनेवरून शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारवर जोरदार हल्ला चढवला आणि भाजपला गोत्यात उभे केले.
शिवाजी की मूर्ती के गिरने से जुड़ा मामला इतना बढ़ गया था, जिसके चलते बीजेपी और शिंदे सरकार बैकफुट पर आ गई थी. ऐसे में शिंदे सरकार से लेकर प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी तक ने सिर्फ दुख ही जाहिर नहीं किया बल्कि उन्होंने महाराष्ट्र और देश की जनता से सार्वजनिक रूप से माफी भी मांगी थी. ऐसे में राहुल गांधी महाराष्ट्र चुनाव अभियान का आगाज शिवाजी की मूर्ती के अनावरण के साथ कर रहे हैं, जिसके सियासी मायने को साफ तौर पर समझा जा सकता है. इस तरह कांग्रेस शिवाजी महाराज के बहाने महाराष्ट्र में खिसके अपने सियासी आधार को दोबारा से पाने की कोशिश में है.
सामाजिक न्याय के एजेंडे को करेंगे सेट
राहुल गांधी शुक्रवार को कोल्हापुर में शिवाजी महाराज की मूर्ती का अनावरण करेंगे तो शनिवार को संविधान बचाओ सम्मेलन में शिरकत कर सामाजिक न्याय के एजेंडे को धार देंगे. राहुल गांधी लगातार आरक्षण सीमा को 50 प्रतिशत बढ़ाने की पैरवी कर रहे हैं. ऐसे में राहुल ने सामाजिक न्याय के मुद्दे को धार देने के लिए कोल्हापुर को चुना है, क्योंकि छत्रपति शाहू महाराज ने यहीं से सामाजिक न्याय की आवाज उठाते हुए सबसे पहले आरक्षण का अलख जगाया था. स्थानीय लोग सामाजिक न्याय के प्रणेता के रूप में छत्रपति शाहू महाराज को याद करते हैं, क्योंकि उन्होंने 1902 में निचली जातियों को 50 प्रतिशत आरक्षण दिया था. मराठा छत्रपति शिवाजी महाराज के वंशज कोल्हापुर के मौजूदा सांसद छत्रपति शाहू हैं, जो कांग्रेस से जीते हैं.
2024 के लोकसभा चुनाव से ही राहुल गांधी संविधान की रक्षा और सामाजिक न्याय के एजेंडे को धार देने में जुटे हैं. इसके लिए आरक्षण की 50 प्रतिशत सीमा को बढ़ाने की की बात वो लगातार दोहरा रहे हैं. राहुल संविधान और आरक्षण के मुद्दे पर लोकसभा चुनाव में महाराष्ट्र की सियासी गेम ही पलट दिया था. कांग्रेस ने अपनी जीत के इस मंत्र को महाराष्ट्र विधानसभा चुनाव में भी आजमाने की स्ट्रैटेजी बनाई है. दलित और ओबीसी जातियों को साधने के लिए राहुल कोल्हापुर से महाराष्ट्र में जातिगत जनगणना कराने के मुद्दे को भी उठा सकते हैं.
महाराष्ट्र में जातीय समीकरण का दांव
लोकसभा चुनाव में महाराष्ट्र की सियासी जंग फतह करने के बाद से कांग्रेस के हौंसले बुलंद है. राज्य में सबसे ज्यादा सीटें कांग्रेस ही जीतने में कामयाब रही थी. कांग्रेस को विदर्भ और मराठावाड़ा इलाके में ज्यादा सीटें मिली हैं. कांग्रेस 2024 विधानसभा चुनाव में भी इन्हीं क्षेत्रों पर फोकस कर रही है और जातिगत समीकरण साधने की कवायद में है.
महाराष्ट्र में सबसे ज्यादा मराठा जाति के लोगों की आबादी है. राज्य में करीब 30 फीसदी मराठा समुदाय की आबादी है तो दलित-मुस्लिम की संख्या 11-11 फीसदी के करीब है. ओबीसी की आबादी करीब 40 फीसदी है, जो अलग-अलग जातियों में बंटी हुई है. महाराष्ट्र में ब्राह्मण समुदाय की आबादी 6 से 8 फीसदी के बीच है. विदर्भ में दलित तो मराठावाड़ा में मराठा वोटर निर्णायक भूमिका में है.
भाऊबीजेला देवाभाऊंची बहिणींना भेट
मराठा बनाम गैरमराठा का समीकरण
राज्याच्या राजकारणात मराठा विरुद्ध बिगर मराठा असे राजकीय समीकरण तयार झाले आहे. बिगर मराठा जातींमध्ये प्रामुख्याने ब्राह्मण, दलित, ओबीसी आणि मुस्लिम जातींचा समावेश होतो. भाजप आणि संयुक्त शिवसेनेचा बालेकिल्ला हा बिगर मराठा जातीतील लोकांचा राहिला आहे. ओबीसींच्या माध्यमातून महाराष्ट्रात आपला राजकीय जनाधार वाढवण्याचा भाजपचा प्रयत्न होता, पण २०१४ पासून मराठा मतांनाही आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करत आहे. अशा स्थितीत ओबीसी मतांमध्ये फूट पडली आहे. काँग्रेस दलित, मराठा आणि मुस्लिम मतांच्या जोरावर महाराष्ट्रात राजकारण करत आहे. शरद पवार यांचे राजकारण संपूर्णपणे मराठा समाजाभोवती केंद्रित आहे.
2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत दलित, मराठा आणि मुस्लिम मतदारांनी काँग्रेस आणि मित्रपक्षांशी एकजूट केली असली तरी ओबीसींमध्ये दुमत निर्माण झाले आहे. त्यामुळे महाराष्ट्राच्या राजकारणात भाजपला मोठा धक्का बसला आहे. ज्या फॉर्म्युल्याच्या आधारे काँग्रेसने 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत स्वतःसाठी 13 जागा आणि मित्र पक्षांना 17 जागा जिंकून भाजप आघाडीला मोठा धक्का दिला होता. म्हणूनच दलित, मराठा आणि ओबीसींना वाचवता यावे यासाठी राहुल गांधी सामाजिक न्यायाचा अजेंडा पुन्हा धारदार करण्यासाठी निघाले आहेत.
Latest:
- सरकारने गैर-बासमती पांढऱ्या तांदळाच्या निर्यातीवरील बंदी उठवली,शेतकऱ्यांना या निर्णयाचा फायदा होईल
- हवामान: आज महाराष्ट्रात मुसळधार पावसाचा इशारा
- कांद्यावरील 20% टक्के निर्यात शुल्क हटवण्याची मागणी व्यापाऱ्यांनी सरकारला यामागचे कारण सांगितले
- देसी लसूण आणि चायनीज लसूण यातील फरक कसा ओळखायचा, जाणून घ्या या युक्तीने