बांगलादेशात सत्तापालट… आरक्षणाच्या आगीत भारत किती वेळा जळला?

शेजारील बांगलादेशात आरक्षणाविरोधात असा हिंसाचार पसरला की पंतप्रधान शेख हसीना यांना देश सोडावा लागला. तेथे उठाव झाला आणि सैन्याने सत्ता ताब्यात घेतली. भारतातही आरक्षणावर अनेक निदर्शने झाली, पण इतकी वाईट परिस्थिती कधीच घडली नाही. येथे आरक्षणाची मागणी आणि आरक्षणाविरोधात आंदोलने होण्याचा मोठा इतिहास आहे. देशात आरक्षणावरून कधीपासून हिंसाचार झाला, जाणून घेऊया सविस्तर…

महाराष्ट्राच्या निवडणुकीत बिहारचा सुशांत सिंग राजपूत मुद्दा का बनतोय? 5 गुणांमध्ये समजून घ्या

1990 मध्ये तत्कालीन पंतप्रधान व्हीपी सिंह यांनी मंडल आयोगाच्या शिफारशी पहिल्यांदा लागू केल्या तेव्हा देशातील सवर्ण समाजाचे लोक रस्त्यावर आले होते. ओबीसी आरक्षणाविरोधात देशभरात आंदोलने झाली. याच दरम्यान दिल्ली विद्यापीठाचा विद्यार्थी राजीव गोस्वामी याने आत्महत्या केली.

हे निदर्शन ओबीसी प्रवर्गासाठी सरकारी नोकऱ्यांमध्ये २७ टक्के आरक्षणाविरोधात होते. दिल्ली विद्यापीठात निदर्शने सुरू झाली असली तरी ती देशभरातील अनेक शैक्षणिक संस्थांमध्ये पसरली, ज्यामुळे देशातील अनेक भागांमध्ये हिंसक निदर्शने झाली. अनेक ठिकाणी विद्यार्थ्यांनी परीक्षांवर बहिष्कार टाकला. भाजपने जनता दल सरकारचा पाठिंबा काढून घेतल्याने हे आंदोलन संपले आणि व्हीपी सिंह यांनी ७ नोव्हेंबर १९९० रोजी पंतप्रधानपदाचा राजीनामा दिला.

नागपुरातील सिमेंट कारखान्यात स्फोट, एक ठार, 9 जखमी

पटेल आंदोलन
2015 मध्ये गुजरातमध्ये हार्दिक पटेलच्या नेतृत्वाखाली पटेल आरक्षणाच्या मागणीसाठी निदर्शने झाली होती. 12 हून अधिक शहरांमध्ये पटेल समाजाचे लोक रस्त्यावर उतरले. यावेळी त्यांनी तोडफोड आणि जाळपोळ केली. शेकडो वाहने जाळण्यात आली आहेत. रेल्वे रुळही उखडले.

जाट आंदोलन
यूपीए सरकारने जाट समाजाचा ओबीसी प्रवर्गात समावेश केला होता, तो न्यायालयाने रद्द केला होता. त्यामुळे हरियाणासह अनेक राज्यांमध्ये जाट समाजाचे लोक रस्त्यावर उतरले. त्यांच्या आंदोलनाने हिंसक पवित्रा घेतला होता. आंदोलनाचा सर्वाधिक परिणाम हरियाणामध्ये दिसून आला. प्रचंड हिंसाचार आणि जाळपोळ झाली.

डोंबिवली ठाकुर्ली रेल्वे मार्गावर ओव्हर हेड वायर तुटून ट्रॅकवर पडल्याने मोठा स्फोट.

गुजर आंदोलन
स्वतंत्र आरक्षणाच्या मागणीसाठी राजस्थानमधील गुर्जर समाज अनेकवेळा रस्त्यावर उतरला आहे. त्यांनी अनेक दिवसांपासून रेल्वे मार्ग रोखून धरला आहे. 2015 मध्ये गुर्जर समाजाच्या लोकांनी रस्त्यावर उतरून रेल्वे ट्रॅकवर कब्जा केला होता. 21 मे 2015 रोजी गुर्जर रस्त्यावर उतरले तेव्हा अनेक ठिकाणी हिंसाचार झाला होता. चळवळीचे मुख्य केंद्र भरतपूर जिल्ह्यातील बयाना तहसीलचे पुरा गाव राहिले. त्यानंतर सत्ताधारी भाजप सरकारने पुन्हा एकदा पाच टक्के आरक्षणाची युक्ती आजमावली. पण त्यानंतर आरक्षण ५० टक्क्यांच्या मान्य मर्यादेच्या पुढे गेले आणि उच्च न्यायालयाने त्यावर स्थगिती आणली.

मराठा आरक्षण
महाराष्ट्रात मराठा आरक्षणाची मागणी अनेक दिवसांपासून सुरू आहे. मराठा समाजाचे लोक अनेकदा रस्त्यावर उतरले आहेत. 2018 मध्ये एका तरुणाने आत्महत्या केली होती. यानंतर आंदोलकांनी अनेक वाहनांची जाळपोळ केली.

निषाद आरक्षण आंदोलन
सरकारी नोकऱ्यांमध्ये ५ टक्के आरक्षण देण्याची निषादची मागणी आहे. याबाबत 7 जून 2015 रोजी सहजनवा पोलीस ठाण्याच्या हद्दीतील कासारवाल येथे आंदोलन करण्यात आले होते. याबाबत आंदोलक रेल्वे रुळावर ठाण मांडून बसले होते. दरम्यान वाद वाढत गेला आणि पोलिसांनी लाठीचार्ज केला. यादरम्यान एकाचा मृत्यू झाला होता. यानंतर पोलिसांच्या गोळीबारामुळे त्यांचा मृत्यू झाल्याचा आरोप करण्यात आला.

Latest:

• हिरवा चारा : हा चारा सप्टेंबरमध्ये लावल्यास संपूर्ण हिवाळ्यात जनावरांना संतुलित आहार मिळेल.
• कुक्कुटपालन: कोंबड्यांना पांढऱ्या जुलाबाचा त्रास होऊ शकतो, प्रतिबंधासाठी शेतकऱ्यांनी हे उपचार करावेत
• कोळंबी: ज्या जमिनीवर एक दाणाही उगवत नाही त्या जमिनीवर एकरी ५ लाख रुपये कमाई
• बटेर पालनातून बंपर उत्पन्न मिळेल, शेतकऱ्यांनी त्याचे पालन करण्याची योग्य पद्धत जाणून घ्यावी.