खुद्द महादेवाने पाचव्या टप्प्यात बांधलेले रहस्यमय कोळ्याच्या आकाराचे मंदिर
देशातील क्वचितच असा कोणताही कोपरा असेल जिथे उपासनेने सहज प्रसन्न होणार्‍या शिवाचे मंदिर नसेल. प्रत्येक राज्यात एक ना एक शिवालय आहे, जे त्या राज्याच्याच नव्हे तर देशातील मंदिरांपेक्षा वेगळे आहे. तमिळनाडूतील तिरुचिरापल्ली येथे असलेले जंबुकेश्वर मंदिर हे असेच एक पॅगोडा आहे जे त्याच्या उत्कृष्ट वास्तुकलेसाठी ओळखले जाते. या प्राचीन शिवमंदिराबद्दल असे मानले जाते की हे सुमारे 1800 वर्षांपूर्वी हिंदू चोल वंशाचा राजा कोकेनगनन याने बांधले होते. हिंदू मान्यतेनुसार, शिवाचे हे मंदिर जल तत्वाचे प्रतिनिधित्व करते आणि पाण्यामुळे या मंदिराच्या आवारात नेहमीच ओलावा असतो.
महादेवाचे पवित्र निवासस्थान जेथे ‘हरी’ आणि ‘हर’ दोन्ही राहतात
जंबुकेश्वर मंदिराची स्थापत्य कला अद्वितीय आहे
दक्षिण भारतातील ज्या मंदिरांच्या स्थापत्यकलेची नेहमीच चर्चा होते, त्यात जंबुकेश्वर मंदिराचाही समावेश होतो. द्रविड शैलीत बांधलेल्या जंबुकेश्वर मंदिराच्या गर्भगृहाचा आकार चौरस आहे. भगवान शिवाच्या या मंदिराचे वैशिष्ट्य म्हणजे देवतांच्या मूर्ती एकत्र नसून एकमेकांच्या विरुद्ध आहेत. मंदिरांच्या आतील अशा व्यवस्थेला उपदेश स्थलम म्हणतात. येथे भगवान शिव आणि माता पार्वती यांच्यासोबतच ब्रह्मा आणि विष्णूच्याही मूर्ती आहेत. मंदिराच्या भिंतींवरही देवी-देवतांच्या मूर्ती कोरण्यात आल्या आहेत. या मंदिराच्या आत पाच अंगण आहेत जे घटकांमधील पाण्याचे घटक दर्शवतात. मंदिराच्या पाचव्या संकुलाच्या संरक्षणासाठी एक मोठी भिंत बांधण्यात आली आहे, ज्याला स्थानिक लोक विबुडी प्रकाश या नावाने ओळखतात. विबुडी प्रकाश, दोन फूट रुंद आणि 25 फूट उंच, सुमारे एक मैल पसरलेला आहे. या मंदिराच्या चौथ्या संकुलात ७६९ खांब असलेला एक सभामंडप असून पाच संकुल आहे. तर तिसऱ्या संकुलात दोन विशाल गोपुरम बांधले आहेत. जंबुकेश्वर मंदिराच्या चौथ्या आवारात जलकुंडल आहे.
BULL, BEAR, IPO, FPO… शेअर बाजारातील या लोकप्रिय शब्दांचा अर्थ काय?
जंबुकेश्वर मंदिराचा पौराणिक इतिहास
या शिवमंदिराशी संबंधित कथेनुसार, जेव्हा देवी पार्वती काही कारणास्तव भगवान शंकरावर हसली तेव्हा महादेवाने तिला शिक्षा म्हणून पृथ्वीवर जाऊन तपश्चर्या करण्याचा आदेश दिला. असे मानले जाते की यानंतर माता पार्वती अकिलंडेश्वरीच्या रूपात जंबू जंगलात पोहोचली आणि एका झाडाखाली शिवलिंग बनवून तिची पूजा करू लागली. यानंतर त्यांच्या तपश्चर्येने महादेव प्रसन्न झाले आणि त्यांनी त्यांना या ठिकाणी ज्ञान दिले. जंबुकेश्वर मंदिरात मूर्ती एकमेकांसमोर बसवण्यात आल्या आहेत. मंदिराच्या आवारात विवाह होत नाहीत कारण या ठिकाणी महादेवाने गुरू आई पार्वतीला ज्ञान दिले होते. माता पार्वतीने येथे शिवसाधना केली असल्याने येथील पुजारी महिलांची वस्त्रे परिधान करून जंबुकेश्वराची पूजा करतात.