राणी एलिझाबेथ II ने 7 दशके लोकांच्या हृदयावर केले राज्य, काल घेतला अखेरचा स्वास

70 वर्षांपेक्षा जास्त काळ राज्य करणे सामान्य नाही. या काळात सर्वसामान्यांच्या हृदयात विशेष स्थान राखणे आणखी कठीण असते. ब्रिटनची राणी एलिझाबेथ द्वितीय हिने हे दोन्ही यश संपादन केले. बदलत्या काळानुसार त्याने स्वतःला बदलले. ८ सप्टेंबर रोजी वयाच्या ९६ व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले.

एलिझाबेथ II 1952 मध्ये ब्रिटनची राणी बनली. तेव्हा तो 25 वर्षांचा होता. यानंतर 7 दशके राजघराण्याचा प्रमुख म्हणून त्यांची कीर्ती केवळ ब्रिटनमध्येच नाही तर जगभरात अबाधित राहिली. गादीवर बसण्याचा त्यांचा प्रवास फार सोपा होता असे नाही. सुरुवातीच्या काळात वंशपरंपरागत राजेशाहीला लोकशाहीचा पुरस्कार करणाऱ्यांचा विरोध सहन करावा लागला. पण, यामुळे एलिझाबेथ II ची प्रतिष्ठा कमी झाली नाही.

एलिझाबेथ द्वितीयने ब्रिटीश राजवटीची सूत्रे हाती घेतली तोपर्यंत ब्रिटिश साम्राज्याचा चेहरामोहरा बदलला होता. त्यामुळे राजघराण्याला मिळणाऱ्या विशेष सुविधांचा आधार कायद्याऐवजी परंपरा बनला. त्याने आपल्या राज्यकारभाराची सूत्रे हाती घेताच राजेशाहीची संस्था विघटन होऊ लागली होती. जग वसाहतवादी राजवटीच्या सावलीतून मुक्त होत होते. अशा परिस्थितीत बदलत्या काळाशी जुळवून घेण्याचे आव्हान ब्रिटिश राजघराण्यासमोर होते. एलिझाबेथ II ने हे आव्हान स्वीकारले.

1956 मध्ये त्यांनी सुएझ संकटाचा सामना केला. अनेक देश वसाहतवादातून बाहेर पडत होते. कॉमनवेल्थची सुरुवात नव्या विचाराने झाली. 1952 मध्ये त्यात फक्त 8 देशांचा समावेश होता. एलिझाबेथ II च्या देखरेखीखाली ही संस्था उंचीवर गेली. त्याच्या सदस्य देशांची संख्या 54 वर पोहोचली आहे यावरून त्याच्या यशाचा अंदाज लावता येतो. या संघटनेच्या विस्तारामुळे एलिझाबेथ II चा प्रभावही जगभरात वाढला.

1952 मध्ये सिंहासनावर बसल्यानंतर त्यांनी सर्वसामान्यांच्या मनात स्थान निर्माण करण्यास सुरुवात केली. ब्रिटिश मुत्सद्दी आणि राजकारणी सर हॅरॉल्ड निकोल्सन म्हणाले, “संकटाच्या वेळी त्यांच्या डोळ्यांतून आलेले अश्रू आणि एलिझाबेथच्या डोळ्यांतून आलेले अश्रू एकच होते, असे ब्रिटिश जनतेला वाटू लागले.”

एलिझाबेथ II मध्ये भविष्याचा अंदाज घेण्याची क्षमता होती. तिला लोकांमध्ये स्वतःला सुसंगत बनवण्याचे महत्त्व आणि मार्ग माहित होते. ख्रिसमसच्या निमित्ताने टीव्हीवरील तिच्या संदेशात ती कुटुंबाचे महत्त्व सांगायची. आपल्या आयुष्यात कुटुंबाचं महत्त्व सांगायची. तिने पती फिलिपला तिच्या सामर्थ्याबद्दल सांगितले. त्यामुळे सर्वसामान्यांमध्ये त्यांची प्रतिष्ठा वाढली.

जेव्हा त्यांना सर्वात जास्त गरज असेल तेव्हा राणी त्यांच्या पाठीशी उभी असेल हे लोकांना समजले. 1983 मध्ये जेव्हा अमेरिकेने कॉमनवेल्थ ऑफ ग्रेनेडावर हल्ला केला तेव्हा राणीने पंतप्रधान मार्गारेट थॅचर यांना बोलावले. पंतप्रधान संपूर्ण वेळ उपस्थित लोकांमध्ये उभे होते. किंबहुना, राणी एलिझाबेथने ब्रिटनमधील प्रत्येक नागरिकाच्या विचारांचे प्रतिनिधित्व केले होते.

ब्रिटन आणि राजघराण्यासमोर आर्थिक आव्हाने असताना ब्रिटनच्या राणीचे निधन झाले आहे. देशही राजकीय अस्थिरतेच्या काळातून जात आहे. अशा कठीण काळात राजा चार्ल्स तिसरा याच्या क्षमतेची कसोटी लागणार आहे.